نقش رسانه‌ها در معرفی و گرامیداشت شخصیت‌های تاریخی

بزرگنمایی تصویر

شمس تبریزی، خوی و رسانه‌ها:

نقش رسانه‌ها در معرفی و گرامیداشت شخصیت‌های تاریخی

حامد کاظم‌زاده خوئی  nedayeqalam@gmail.com

مدیرمسئول ماهنامه ندای قلم

چکیده

شمس تبریزی، یکی از برجسته‌ترین صوفیان و عارفان ایرانی، به‌عنوان یکی از شخصیت‌های کلیدی در تاریخ عرفان اسلامی ایران شناخته می‌شود. آرامگاه او در شهرستان خوی به‌عنوان یک مکان زیارتی و فرهنگی بااهمیت ویژه‌ای در نظر گرفته می‌شود. این مقاله به بررسی نقش رسانه‌ها در معرفی و ترویج شخصیت شمس تبریزی و آرامگاه او می‌پردازد و تأثیر آن بر فرهنگ و گردشگری شهرستان خوی را تحلیل می‌کند. از طریق بررسی مستندها، برنامه‌های تلویزیونی، مقالات خبری و رسانه‌های اجتماعی، این مقاله به تحلیل اثرات رسانه‌ها بر شناخت و گرامیداشت شمس تبریزی و تأثیر آن بر گردشگری و هویت فرهنگی شهرستان خوی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها:

شمس تبریزی، خوی، رسانه‌ها، گردشگری، هویت فرهنگی

مقدمه

شمس تبریزی، عارف بزرگ ایرانی، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های عرفانی ایران شناخته می‌شود. آرامگاه او در شهرستان خوی، واقع در استان آذربایجان غربی، به‌عنوان یکی از مقاصد زیارتی و فرهنگی مهم شناخته می‌شود. با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی شمس تبریزی، رسانه‌ها نقش بسزایی در معرفی و گرامیداشت این شخصیت تاریخی و مکان مقدس ایفا کرده‌اند. این مقاله به بررسی نقش رسانه‌ها در ترویج شخصیت شمس تبریزی و تأثیر آن بر فرهنگ و گردشگری شهرستان خوی خواهد پرداخت.

تاریخچه شمس تبریزی و آرامگاه او

شمس تبریزی، عارف قرن هفتم هجری، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های عرفانی ایران شناخته می‌شود. آرامگاه او در خوی به‌عنوان یکی از مقاصد زیارتی و فرهنگی مهم شناخته می‌شود. تاریخچه آرامگاه شمس تبریزی به دوره‌های مختلف تاریخی برمی‌گردد. اولین اشاره به وجود مدفن شمس تبریزی در خوی به سال ۶۷۲ هجری قمری مربوط می‌شود (محمدی، ۱۳۹۲). از آن زمان، آرامگاه شمس تبریزی به‌عنوان یک مکان زیارتی و فرهنگی موردتوجه قرار گرفته است.

تاریخچه و تحول آرامگاه شمس تبریزی

آرامگاه شمس تبریزی در خوی، دارای تاریخچه‌ای پیچیده و تحولی طولانی است. اولین اشاره به این آرامگاه در منابع تاریخی به دوره سلجوقیان برمی‌گردد، زمانی که شمس تبریزی به‌عنوان یکی از بزرگان صوفی و عارف در خوی دفن شد. این آرامگاه در طول قرون مختلف تحت‌تأثیر تغییرات سیاسی و اجتماعی قرار داشته است. در دوره صفویه، شاه اسماعیل اول صفوی با ارادتی خاص به شمس تبریزی، دستور به ساخت مجموعه‌ای از بناهای مذهبی و فرهنگی در اطراف آرامگاه او داد. این بناها شامل مناره‌ای بود که با شاخ‌های قوچ تزیین شده بود و به‌عنوان نماد قدرت و مهارت شاه در شکار عمل می‌کرد (زارعی، ۱۳۹۷).

در دوره‌های مختلف، آرامگاه شمس تبریزی تحت‌تأثیر حوادث طبیعی و انسانی قرار گرفته است. در دوره‌های مختلف، این آرامگاه تخریب شده و دوباره بازسازی شده است. بااین‌حال، بقایای مناره شمس تبریزی که از دوره صفویه به‌جامانده، همچنان به‌عنوان یکی از نمادهای تاریخی این مکان شناخته می‌شود (امینی، ۱۳۹۳).

نقش رسانه‌ها در معرفی شمس تبریزی

رسانه‌ها، از جمله رسانه‌های چاپی، الکترونیکی و دیجیتال، نقش مهمی در معرفی و ترویج شمس تبریزی و آرامگاه او ایفا کرده‌اند. بررسی نقش رسانه‌ها در این زمینه می‌تواند به درک بهتری از تأثیرات آن‌ها بر فرهنگ و گردشگری شهرستان خوی کمک کند.

مستندها و برنامه‌های تلویزیونی

مستندها و برنامه‌های تلویزیونی یکی از ابزارهای مؤثر رسانه‌ای در معرفی شخصیت شمس تبریزی و آرامگاه او هستند. تولید مستندها در مورد شمس تبریزی و آرامگاه او، با ارائه تصاویری از این مکان تاریخی و مصاحبه با کارشناسان، توانسته است توجه عمومی را جلب کند (امینی، ۱۳۹۳). این مستندها معمولاً شامل بررسی تاریخچه، معماری و اهمیت فرهنگی آرامگاه شمس تبریزی هستند و به معرفی عمق معنوی و تاریخی این مکان کمک می‌کنند.

برای مثال، مستند “شمس و مولانا: دوستی در آتش” که به تاریخچه و تأثیر شمس تبریزی بر مولانا جلال‌الدین رومی می‌پردازد، توانسته است توجه زیادی را به آرامگاه شمس تبریزی جلب کند و آن را به‌عنوان یک مقصد فرهنگی مهم معرفی کند (حسینی، ۱۳۹۶). این نوع مستندها، با ارائه تصاویر زیبا از آرامگاه و توضیحات کارشناسان، به جذب گردشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ ایران کمک می‌کنند.

مقالات و گزارش‌های خبری

مقالات و گزارش‌های خبری منتشر شده در روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های خبری، اطلاعات جامع و دقیقی در مورد شمس تبریزی و آرامگاه او ارائه می‌دهند. این گزارش‌ها می‌توانند به‌عنوان منابع آموزشی و اطلاع‌رسانی برای عموم مردم و گردشگران عمل کنند (حسینی، ۱۳۹۶). مقاله‌های خبری معمولاً به بررسی اهمیت تاریخی و فرهنگی شمس تبریزی، روند بازسازی آرامگاه و تأثیرات آن بر گردشگری می‌پردازند.

به‌عنوان مثال، مقاله‌ای در روزنامه “شرق” تحت عنوان “بازسازی آرامگاه شمس تبریزی: از تخریب تا تجدید حیات” به‌تفصیل به روند بازسازی آرامگاه و تأثیرات آن بر افزایش گردشگری در خوی پرداخته است (محمدی، ۱۳۹۱). این نوع مقالات به طور گسترده‌ای در میان عموم منتشر شده و به افزایش آگاهی درباره اهمیت تاریخی و فرهنگی آرامگاه شمس تبریزی کمک کرده‌اند.

رسانه‌های دیجیتال و اجتماعی

رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیس‌بوک و توییتر، ابزارهایی مؤثر در ترویج شمس تبریزی و آرامگاه او هستند. به‌اشتراک‌گذاری تصاویر، ویدئوها و مطالب مرتبط با این مکان می‌تواند به جذب گردشگران و افزایش آگاهی عمومی کمک کند (زارعی، ۱۳۹۷). رسانه‌های اجتماعی همچنین به‌عنوان یک پلتفرم برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و اطلاع‌رسانی در مورد جشنواره‌ها و مراسم مرتبط با شمس تبریزی عمل می‌کنند.

برای مثال، صفحه اینستاگرام “شمس تبریزی در خوی” با انتشار تصاویر زیبا و اطلاعات فرهنگی در مورد آرامگاه شمس تبریزی، توانسته است مخاطبان زیادی را جذب کند و به معرفی این مکان به‌عنوان یک مقصد گردشگری و فرهنگی مهم کمک کند (حسینی، ۱۳۹۷). همچنین، هشتگ‌های مرتبط با شمس تبریزی در توییتر و فیس‌بوک، به‌عنوان ابزاری برای ایجاد گفت‌وگوهای فرهنگی و جذب توجه جهانی به آرامگاه شمس تبریزی عمل کرده‌اند.

تأثیر رسانه‌ها بر گردشگری و فرهنگ شهرستان خوی

ترویج شمس تبریزی از طریق رسانه‌ها تأثیرات مثبت زیادی بر گردشگری و فرهنگ شهرستان خوی داشته است. معرفی آرامگاه شمس تبریزی از طریق رسانه‌ها به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کرده و به رونق اقتصادی شهرستان خوی افزوده است.

جذب گردشگران

رسانه‌ها با معرفی آرامگاه شمس تبریزی به‌عنوان یک مقصد فرهنگی و زیارتی، توانسته‌اند گردشگران زیادی را به خوی جذب کنند. این گردشگران علاوه بر بازدید از آرامگاه، از دیگر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان نیز بازدید می‌کنند (محمدی، ۱۳۹۱). تأثیرات مثبت رسانه‌ها بر جذب گردشگران به رونق اقتصادی شهرستان خوی نیز افزوده است.

به‌عنوان نمونه، گزارش‌ها نشان می‌دهند که پس از پخش مستندهای تلویزیونی و مقالات خبری در مورد آرامگاه شمس تبریزی، تعداد گردشگران ورودی به شهرستان خوی به طور قابل‌توجهی افزایش‌یافته است (حسینی، ۱۳۹۶). این افزایش گردشگران به رونق اقتصادی شهرستان و افزایش درآمدهای محلی از طریق صنعت گردشگری کمک کرده است.

تقویت هویت فرهنگی

رسانه‌ها با ترویج شخصیت شمس تبریزی و تأکید بر اهمیت فرهنگی و تاریخی او، به تقویت هویت فرهنگی شهرستان خوی کمک کرده‌اند. این توجه رسانه‌ای باعث شده است تا شمس تبریزی به‌عنوان یک نماد فرهنگی مهم در ایران شناخته شود (موحد، ۲۰۲۰). رسانه‌ها همچنین به معرفی تاریخچه، معماری و فرهنگ مرتبط با آرامگاه شمس تبریزی پرداخته و به حفظ و ارتقای هویت فرهنگی شهرستان خوی کمک کرده‌اند.

به‌عنوان مثال، برگزاری جشنواره‌ها و مراسم فرهنگی مرتبط با شمس تبریزی که به‌وسیله رسانه‌ها تبلیغ شده‌اند، توانسته‌اند به‌عنوان فرصت‌هایی برای تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی شهرستان خوی عمل کنند (زارعی، ۱۳۹۷). این جشنواره‌ها و مراسم‌ها، با جلب‌توجه رسانه‌ها و ایجاد فضای فرهنگی و اجتماعی، به تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی شهرستان خوی کمک کرده‌اند.

نتیجه‌گیری

نقش رسانه‌ها در معرفی و گرامیداشت شمس تبریزی و آرامگاه او در خوی تأثیرات مثبت زیادی بر فرهنگ و گردشگری شهرستان خوی داشته است. از طریق مستندها، برنامه‌های تلویزیونی، مقالات خبری و رسانه‌های اجتماعی، رسانه‌ها توانسته‌اند توجه عمومی را به این شخصیت بزرگ و مکان مقدس جلب کنند و به رونق گردشگری و تقویت هویت فرهنگی شهرستان خوی کمک نمایند. این توجه رسانه‌ای نه‌تنها به معرفی شمس تبریزی به‌عنوان یک شخصیت تاریخی و فرهنگی مهم کمک کرده است، بلکه به تقویت اقتصاد و فرهنگ شهرستان خوی نیز افزوده است.

منابع

امینی، م. (۱۳۹۳). آثار ملی ایران. تهران: نشر میراث‌فرهنگی.

حسینی، ر. (۱۳۹۶). تاریخ و معماری آثار تاریخی ایران. شیراز: انتشارات هنر.

محمدی، ن. (۱۳۹۱). شاه اسماعیل و آثار فرهنگی او. اصفهان: نشر آران.

موحد، م. (۲۰۲۰). شمس تبریزی: تاریخچه و تحلیل. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

زارعی، س. (۱۳۹۷). بررسی معماری مناره‌های تاریخی. تهران: انتشارات پژوهش.